Khi mình cầm Quân khu Nam Đồng trên tay, mình chẳng nghĩ nó sẽ đưa mình về một góc Hà Nội xưa, nơi lũ trẻ con nhà lính lớn lên giữa khu gia binh những năm chiến tranh dần tàn. Không phải câu chuyện hào hùng về bom đạn, cuốn sách của Bình Ca là một dòng ký ức ấm áp, đầy tiếng cười, những rung động đầu đời, và cả những vết thương thời đại. Nó như một người bạn, thủ thỉ với mình về tuổi trẻ, về lòng nhiệt huyết, và những điều giản dị mà quý giá.
Tóm tắt Quân khu Nam Đồng
Quân khu Nam Đồng, khu gia binh lớn nhất thủ đô, là nơi hơn 500 gia đình cán bộ, những “tướng cha” và “tướng con”, cùng viết nên một chương sử sống động. Trong lòng khu tập thể ấy, Quân khu Nam Đồng của Bình Ca không chọn một nhân vật chính, mà để mỗi đứa trẻ, mỗi thanh niên lớn lên ở đó trở thành một mảnh ghép của bức tranh tuổi trẻ rực rỡ, ngây ngô, nhưng cũng đầy những vết sẹo chiến tranh. Tác phẩm là dòng chảy của những câu chuyện nhỏ, đan xen giữa tiếng cười hồn nhiên, những rung động đầu đời, và bóng dáng của mất mát, khắc họa hành trình trưởng thành của những con người mang trong mình tinh thần bất khuất của cha anh.
Dưới mái nhà Nam Đồng, lũ trẻ con nhà lính lớn lên trong khói lửa chiến tranh, nhưng vẫn tìm thấy niềm vui trong những trò nghịch ngợm khó quên. Chúng tắm cho lợn, quạt mát cho “thủ trưởng lợn” – tài sản quý giá của mỗi gia đình, đá bóng nảy lửa, hay bày trò khiến người lớn chạy theo mệt nghỉ. Có cậu bé như Khanh, ngây ngô ước được làm con lợn để được yêu chiều, và có những khoảnh khắc như buổi chào cờ khi Việt cất tiếng hát Quốc ca to đến át nhạc, rồi kiên gan “èn en” qua bài “Trường ca” dù chẳng thuộc lời. Tiếng hát lạc nhịp ấy, giữa những ánh mắt ngỡ ngàng của cả trường, không chỉ là sự tinh nghịch, mà còn là lời tuyên ngôn của tuổi trẻ: bất chấp nghịch cảnh, họ vẫn sống, vẫn cất vang tiếng lòng.
Những thanh niên Nam Đồng, ở cái tuổi “giở giăng giở đèn”, luôn khao khát khẳng định mình. Họ đánh nhau vì những lý do ngây ngô – bảo vệ danh dự, tình bạn, hay chỉ để chứng tỏ bản thân – nhưng đôi khi phải trả giá bằng những tháng ngày trong tù. Những trận đánh ấy không chỉ là bồng bột, mà còn là cách họ đối diện với cuộc đời, dám làm, dám chịu, mang tinh thần thép của những người lính. Xen lẫn những trận cười và những lần nghịch ngợm là những mối tình đầu trong trẻo, giản dị mà cháy bỏng. Những lá thư tình vụng về, những buổi hẹn hò bị đám bạn rình mò, những cuộc “họp hội” để tư vấn tình yêu – tất cả đều toát lên vẻ đẹp của những rung động đầu đời. Có cậu nhờ bạn viết thư, có cậu đứng tim khi lời tỏ tình bị nghe lén, nhưng chính sự chân thành ấy đã khiến những mối tình Nam Đồng “đi vào lịch sử”, khiến người đọc vừa cười vừa xót xa.
Dù không phải tiểu thuyết chiến tranh, Quân khu Nam Đồng vẫn mang trong mình hơi thở của mất mát. Chiến tranh hiện lên qua những khoảng lặng đau lòng: cậu bé Phúc chờ mãi một lá thư từ cha, chỉ để rồi giật mình trước tiếng khóc xé lòng khi một người cha trong khu tập thể mãi không trở về. Những vết thương ấy không bao giờ lành, nhưng lũ trẻ Nam Đồng vẫn chọn cách sống mạnh mẽ. Chúng nghịch ngợm, yêu thương, mơ mộng, và mang trong mình khát vọng vươn tới tương lai, như cách cha anh chúng đã chiến đấu nơi tiền tuyến. Mỗi câu chuyện nhỏ, từ trò đùa vẽ biếm họa thầy cô, cắm đinh vào ghế, đến những lần hát hò, đánh nhau, hay yêu đương, đều là một mảnh ghép của tuổi trẻ kiên cường, sống trọn vẹn từng khoảnh khắc dù cái chết luôn rình rập.
Quân khu Nam Đồng là khúc tráng ca về những con người lớn lên giữa lằn ranh sinh tử. Họ không chỉ là những đứa trẻ nghịch ngợm, những chàng trai cô gái yêu cuồng nhiệt, mà còn là hiện thân của tinh thần bất khuất, của khát vọng sống và cống hiến. Dòng chảy của tác phẩm, qua những mẩu chuyện nhỏ, đã tái hiện một thời không thể quên – thời của những tâm hồn trẻ trung, kiên cường, và đầy hoài bão, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc.
Đọc thêm Nỗi buồn chiến tranh để hiểu hơn về câu chuyện thời chiến của những người trẻ.
Cảm nhận – Review Quân khu Nam Đồng
Mình vừa gấp lại Quân khu Nam Đồng, lòng còn vương vấn những câu chuyện về lũ trẻ trong khu gia binh ngày ấy. Đọc xong, mình thấy như vừa sống lại một phần tuổi trẻ của chính mình, dù thời đại khác, hoàn cảnh khác. Cuốn sách này không hoa mỹ, không cố tô vẽ cuộc sống, mà cứ thẳng thắn, chân thật như chính những con người trong đó.
Mình bị cuốn vào cái nhiệt huyết, cái tình đoàn kết đến gần như cực đoan của đám trẻ – sẵn sàng xả thân vì bạn bè, vì danh dự của bốn chữ “Quân khu Nam Đồng”. Cái đẹp của họ nằm ở sự chân thành, ở trái tim tuổi trẻ cháy bỏng, dù đôi khi thiếu đi sự dẫn dắt để rồi vấp ngã, thậm chí sa vào những ngã rẽ chẳng ai ngờ. Nhưng lạ thay, mình chẳng thấy họ hối hận. Với họ, sống hết mình, chiến đấu vì anh em là điều đáng tự hào, chẳng bao giờ là sai lầm.
Mình ngưỡng mộ cách họ yêu, cách họ rung động ngây ngô trước những lá thư tình vụng về, những lần hẹn hò lén lút. Những khoảnh khắc ấy trong trẻo, hồn nhiên đến mức làm mình mỉm cười, nhưng cũng xót xa khi nghĩ đến những mất mát họ phải chịu – những cái giá của tuổi trẻ bồng bột.
Văn của Quân khu Nam Đồng giản dị, bộc trực, chẳng cần màu mè, nhưng chính sự mộc mạc ấy lại khiến mình cảm nhận được hơi thở của một thời, của những con người sống thật với chính mình. Đọc sách, mình chợt nghĩ về cuộc sống bây giờ – về cách mình đôi khi quên mất việc trân trọng tình bạn, tình thân, hay những giấc mơ giản đơn. Cuốn sách như một lời nhắc nhở, rằng tuổi trẻ, dù ở thời nào, cũng đáng để sống hết mình, để yêu, để vấp ngã, và để đứng dậy. Mình tin, nếu cậu mở cuốn sách này, cậu cũng sẽ thấy một phần tâm hồn mình trong đó, như mình đã thấy.
Đôi nét về tác giả Bình Ca
“Tôi muốn kể cho mọi người câu chuyện về một giai đoạn có vẻ bị văn chương nước nhà bỏ quên: Tuổi thơ trong các khu gia binh những năm đất nước chưa thống nhất. Và qua đó, tôi muốn chia sẻ với các bạn trẻ ngày nay một điều:
Dù các bạn có sống bao lâu đi chăng nữa, hai mươi năm đầu chính là nửa đời tươi đẹp và quan trọng nhất của bạn. Hãy cố gắng sống sao cho vui vẻ, hạnh phúc, và đừng để mình trượt ngã ngay từ vạch xuất phát. Mong các bạn coi câu chuyện của chúng tôi như một sự trải nghiệm, để giúp cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.” – Tác giả Bình Ca khi chia sẻ về truyện ngắn “Quân khu Nam Đồng”
Bình Ca tên thật là Trần Hữu Bình, một cái tên mang hơi thở thơ mộng từ bến Bình Ca – nơi bố mẹ ông lần đầu gặp gỡ, cũng là nguồn gốc cho bút danh đặc biệt này. Là con trai cả của nhà văn quân đội Hữu Mai, anh trai của nhà văn Trần Hữu Việt, Bình Ca lớn lên trong một gia đình thấm đẫm văn chương, nhưng ông lại chọn con đường khác. Học ngành kinh tế, ông từng nắm giữ nhiều vị trí quan trọng như Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình, Phó Bí thư Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương, trước khi nghỉ hưu năm 2018.
Dù luôn tâm niệm “Lập thân tối hạ thị văn chương” và kiên quyết tránh xa con đường viết lách từ trẻ, Bình Ca vẫn không thoát được cái duyên với chữ. Quân khu Nam Đồng ra đời như một định mệnh, nơi ông hóa thân thành cậu chàng Hòa, từng viết hàng trăm lá thư tình giúp bạn bè. Với tác phẩm này, Bình Ca muốn kể lại tuổi thơ trong khu gia binh, một góc ký ức dường như bị văn chương Việt Nam lãng quên. Quan trọng hơn, ông gửi gắm đến các bạn trẻ một thông điệp giản dị: hai mươi năm đầu đời là khoảng thời gian quý giá nhất, hãy sống vui vẻ, hạnh phúc, và đừng để mình trượt ngã. Câu chuyện của ông không chỉ là hồi ức, mà còn là một lời chia sẻ chân thành, như muốn cùng cậu trải nghiệm để sống tốt hơn mỗi ngày.
Gấp lại Quân khu Nam Đồng, mình thấy lòng còn vương vấn, như vừa sống lại những ngày tuổi trẻ chẳng thể quên. Cuốn sách không chỉ kể về lũ trẻ khu gia binh, mà còn nhắc mình trân trọng tình bạn, tình yêu, và khát vọng sống hết mình. Những câu chuyện mộc mạc ấy sẽ mãi ở lại trong mình, như một bản nhạc nhẹ nhàng, vang vọng về một thời đầy cảm xúc.